Our honorable old member of Dialogue NJI, Paulien Greeven-Lels left us from this world. Prof. Muraoka gave a farewel speech at her funeral on be half of the Stichting Dialoog N.J.I. and the flowers were presented as our last salute for Paulien who was a lover of nature. Flowers, plants and birds were always near her.
Speech of Prof. Muraoka.
Vaarwel: Mevrouw Greeven – Lels
We weten allemaal, dat ons aardse leven niet eeuwig duurt. Echter waneer een van onze dierbaren heengaat, is het toch pijnlijk. We wisten, dat mevrouw Greeven – Lels de laatste jaren heel moeilijk heeft gehad. Mijn vrouw en ik hebben haar in Soest mogen bezoeken. Mevrouw, vergeef ons a.u.b. dat we u niet meer hebben bezocht noch in Soest noch in Bosch en Duin.
Tegen de achtergrond van uw zware tijd, die u met uw gezin als jonge gegijzelde in Japan dóorbracht, hebben we elkaar leren kennen. Gelukkig was uw zware verblijf aldaar na een ander half jaar voorbij en werd u door Japanse mannen niet brutaal mishandeld.
Een paar malen zong u nostalgisch een bekend Japans kinderlied “Ho ho hotalu koi.” Uw zachte stem blijft in mijn oren klinken.
Tien jaar of zo geleden ontving ik van u een CD-opname van een Japans vrouwenkoor, dat, onder anderen, een bekend lied, “The song of survival,” zang, een lied gezongen in een vrouwenkamp in Java onder de Japanse bezetting. Toen ik vervolgens een boek hieromtrent kocht, De kracht van een lied geschreven door Helen Colijn, was ik erdoor erg verrast, dat Colijn een Engelse versie van een bekend Japans boek The harp of Burma kende. In het verhaal over ervaringen in Burma gemaakte door Japanse soldaten, herkende Colijn de kracht van muziek, die daar ook een rol had gespeeld. Toen ik u hierover schreef, schreef u onmiddellijk terug om te zeggen, dat u mijn reactie en verrassing had verwacht en u mijn brief in uw exemplaar van het boek van Colijn zou plaatsen.
Dus muziek ook heeft ons verbonden ondanks onze gedeelde zware geschiedenis.
Vanwege deze zware jeugd bent u betrokken geraakt in de serie conferenties van de Stichting Dialoog Nederland – Japan – Indonesië. Als loyaal lid van de stuurgroep leverde u belangrijke bijdragen. Enkele malen kwam de stuurgroep bij u samen in “De Tinneweide” en waren wij door u prachtig en zeer vriendelijk ontvangen.
Aan de achtste conferentie van onze stichting Dialoog, die viertien jaar geleden in Oegstgeest plaats vond, hield u een roerende, indrukwekkende lezing onder de titel: “Deportatie naar Japan: Zoektocht naar duidelijkheid.” In 2001 ging u naar Japan op deze zoektocht samen met uw broeder. 65 jaar na dato is het u eindelijk gelukt, om de directie van Sumitomo, hedendaags NEC (Nippon Electric Company), te ontmoeten en te ontdekken waarom uw vader met vier collegae naar Japan getransporteerd werd en wat het doel van het onderzoek was, dat het Japanse leger hun oplegde. Daarenboven bezocht u de tempel in de buurt van Nagoya waar u de laatste maanden van de oorloog dóorbracht. Bij de ontmoeting in NEC was aanwezig dhr Oosawa, die tijdens de oorlog directeur van de laboratoria was, waar uw vaders onderzoek moesten doen. Van hem kreeg u te horen, dat hij nu van mening was, dat wij de ware geschiedenis dienden te leren. In de boeddhistische tempel sprak u met de weduwe van de priester. Na afloop van de reis dacht u dat uw verzoening met Japan compleet was. Ik ben er erg blij mee, dat ik in dit proces een bescheiden rol mocht spelen. Wat ik als Hebraist niet had kunnen doen werd vriendelijk uitgevoerd door het Japanse echtpaar Inoue, mijn vrienden, die na enkele jaren verblijf in dit land, naar Japan waren gekeerd en zich in de buurt van de tempel hadden gevestigd. Tevens regelde dhr Inoue uw ontmoeting met de NEC directie.
Als de voorzittende van het Dialoog-bestuur had eigenlijk Mevrouw Tangena vandaag hier moeten spreken. Maar ze is momenteel in Japan. Ik hoop zeer, dat zij het eens is met mijn woorden.
Den Haag 13 december, 2018.